Dünya, kendi etrafındaki batıdan doğuya doğru olan hareketini 23 saat 56 dakika 4,04
saniyede tamamlar (yaklaşık 24 saat). Bu süre sonunda gece ve gündüz birbiri ardına gelir ve
günlük hareketi denir. Dünya, Güneş etrafındaki hareketini ise 365 gün 5 saat 48 dakika ve
45.51 saniyede tamamlar ve yıllık hareket denir. Bu sürece 1 yıl denir. Bu süre zarfında
Dünya ekliptik düzlemi ile yaptığı 23° 27’ (23 derece, 27 dakikalık) açıya bağlı olarak yıl
içinde Güneş ışınlarını farklı açılarla alır. Bunun sonucunda mevsimler meydana gelir.
Bahsettiğimiz bu iki hareket de insanın ömrü içerisinde gözlemleyebileceği kadar kısa zaman
dilimlerinde meydana gelir. Dünya’nın daha uzun bir periyotta gerçekleştirdiği (25.800-
26.000 yıl), "yalpalama hareketi" olarak düşünebileceğiniz "presesyon" adı verilen bir diğer
hareketi daha vardır.
Bildiğimiz gibi Dünya kusursuz bir küre değildir. Bu nedenle dönüşü de, kusursuz bir
yörünge takip edemeyecek, şekline bağlı olarak "devinme" adı verilen bir hareketi de
beraberinde gelecektir. Bunu, bir topacın kendi ekseni etrafında dönerken yalpalaması gibi
düşünebilirsiniz. Topaçtaki bu yalpalama, topacın kendisindeki ve döndüğü yüzeydeki
kusurlardan dolayı meydana gelir. Dünya'nın yalpalaması ise tam bir küre olmamasındandır.
Güneş ve Ay’ın çekim kuvvetlerine bağlı olarak oluşan bu hareketin bir tam turu 26.000 yılda
gerçekleşmektedir.
Dünya’nın bu daha az bilinen üçüncü hareketinin de, tıpkı diğer iki hareketinde olduğu gibi
bazı sonuçları olacaktır. Bu hareketin sonucunda günöte (aphelion) günberi (perihelion)
noktalarında yarım kürelerin konumu değişir. Bunun sonucunda mevsimlerde değişme
yaşanır. Günümüzde günberi 3 Ocak tarihinde gerçekleşmektedir. Günöte ise 4 Temmuz
tarihinde gerçekleşir. Günberi durumunda Dünya’nın kuzey yarım küresi kış mevsimini
yaşarken, güney yarım küresi ise yaz mevsimini yaşamaktadır. Günöte durumunda ise durum
tam tersidir. Presesyon hareketi gerçekleştiğinde Dünya’nın eksek eğikliği günümüzün tam
tersi yönde olacağından, kuzey yarım küre günberi durumunda yaz, günöte durumunda ise kış
mevsimini yaşayacaktır. Başka bir deyişle Aralık, Ocak, Şubat ayları güney sahillerimizin
turist akınına uğradığı aylar durumuna gelecek diyebiliriz. Haziran, Temmuz, Ağustos ayları
ise öğrencilerin kar sebebiyle tatil beklediği günleri beraberinde getirecek!
Presesyon’un etkileri bununla da sınırlı kalmıyor. Günümüzde kutup yıldızı, Polaris isimli
yıldız iken, presesyon hareketinin yarım tur gerçekleşmesiyle Polaris, yerini Vega Yıldızı’na
bırakacaktır.Bilim insanlarının yaptığı araştırmalarda,bu hareket ile birlikte Afrika’nın
kuzeyinde yer alan Sahra Çölü’nün 8 milyon yıl içinde her 21 bin yılda bir yeşil ve sulak
alana dönüştüğü anlaşılmıştır.
Kaynak:Evrim Ağacı-İ.Atalay Genel Fiziki Coğrafya-Dr.Selçuk Topal