Merhaba Sevgili Okurlarım…
Bugün sizlerle son zamanlarda çok popüler olan terimlerden birinden bahsedeceğiz.
Mobbing.. Herkes bir şekilde bu terimin anlamını kendince biliyor aslında. Ya kendisi, ya da
eşi, dostu işyerinde mobbinge maruz kalanlar azımsanamayacak seviyede. Günümüzün
ekonomik koşullarında iş bırakmanın ne kadar zor olduğunu da hesaba kattığımızda,
bazılarımız belki ailesi, çocuğu için belki de kendi yaşam mücadelesi için mobbinge maruz
kala kala çalışmaya devam etmek zorunda kalıyor. Bu durumda da maalesef çalışmak adeta
bir işkence halini alıyor..
Mobbing, genel hatlarıyla işveren veya işyerindeki diğer kişiler tarafından işçinin
manevi kişiliğine, onuruna, saygınlığına yönelik kötü muamele, aşağılama, dışlama, vb.
şeklindeki tekrarlanan davranışlar olarak tanımlanıyor.
Mobbingin farklı şekillerde karşımıza çıkması mümkün. İşyerinde kişinin kendisini
göstermesine izin vermemek, devamlı sözünü kesmek, herkesin içinde yüksek sesle
azarlamak, yalnızken veya topluluk içinde sürekli eleştirmek, o kişi yokmuş gibi davranmak,
hakaret etmek, sürekli yerini değiştirmek, çok ağır işler vermek veya sürekli niteliğinin
altında vasıfsız ve gereksiz işler vermek gibi eylemlerin hepsi duruma göre mobbing teşkil
etmektedir. Bununla birlikte bu örnekleri tehdit ve hakaret etmek, kişi hakkında asılsız
dedikodular çıkarmak, iftira atmak, sağlık durumuna uymayan işler vermek, dinlenme hakkını
kasıtlı olarak kullandırmamak şeklinde çoğaltmak da mümkündür.
Kişilere karşı mobbing uygulanmasının temelinde genellikle kişisel hırslar, diğer
çalışanı kötü göstererek onun yerine geçme veya onun işten çıkarılmasını sağlama isteği,
rekabet duygusu veya işverenlerin kar/kazanç elde etme baskısı yatmaktadır. En üst düzey
işyerinden en alt düzey işyerine ve iş sektörüne kadar her işyerinde mobbing uygulandığına
tanık olmaktayız. İşyerinde her gün mobbinge maruz kalmak kişiyi yıpratacağı, strese
sokacağı ve işine odaklanmasını engelleyeceği gibi bazı durumlarda çok ileri psikolojik
sorunlar da yaratarak kişinin özel hayatı da dahil olmak üzere tüm yaşantısını
etkileyebilmektedir.
Bazen de işverenler işten çıkarmak istedikleri fakat parasal haklarını ödemek
istemedikleri işçinin işten kendi isteği ile ayrılmasını sağlamak amacıyla işçiye mobbing
uygulayarak işçiyi bezdirmeye çalışmaktadır.
Mobbingin etkileri genellikle kişide depresyon, panik atak, uyku bozuklukları, işe
odaklanamama, normalde yapmayacağı basit hatalar yapma, performans düşüklüğü iş ve özel
yaşamında stres ve sinirlilik, özgüven eksikliği, özel yaşamında da stres ve strese bağlı
değişen davranış durumu sebebiyle çevreyle ilişkilerin bozulması şeklinde kendini
göstermektedir. Mobbing, kişinin doğrudan ruhsal durumunu, kişiliğini ve itibarını hedef
aldığı için kesinlikle küçümsenebilecek bir durum değildir. Yalnızca işveren veya çalışma
arkadaşları tarafından saygısız veya küçümseyici davranışlar, alay etme şeklinde başlayan bu
eylemler dozunu arttırarak kişinin özel hayatında belki eşinden boşanmaya kadar varacak
etkileri olan psikolojik sorunlara ve sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.

Peki mobbinge maruz kaldığımızı düşündüğümüzde ne yapabiliriz? Bizim İş
Kanunu’muzda mobbinge yönelik bir madde bulunmamaktadır. Ancak hangi durumların
mobbing teşkil edeceği ve bu durumda izlenebilecek yollar Yüksek Yargı kararlarıyla
şekillenmiş ve hukukumuzda yerini almıştır.
Öncelikle işyerinde mobbinge uğrayan bir işçinin iş akdini haklı sebeple feshetmesi
mümkündür. İş akdi işçi tarafından haklı sebeple feshedildiğinden, işçi kıdem tazminatı
hakkını da kaybetmeyecektir. Bunun yanında işçi mobbing sebebiyle uğradığı zararları
ispatlamak suretiyle maddi ve manevi tazminat isteminde de bulunabilecektir. İşçinin
kişiliğinde ve psikolojisinde meydana gelen zararlar manevi zararları oluşturmaktayken, en
basitinden işçinin işten çıkmak zorunda kaldığı için meydana gelen maddi kayıpları, mobbing
sebebiyle bozulan psikolojisini veya sağlığını tedavi etmek maksadıyla yapmış olduğu sağlık
giderleri de maddi zararlarını oluşturacaktır. Bununla birlikte mobbing oluşturan davranış
aynı zamanda Türk Ceza Kanunu anlamında bir suç teşkil ediyor ise, mobbing uygulayan kişi
hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunarak ceza yargılaması sonucu kişinin ceza alması da
sağlanabilecektir.
Ancak Yargıtay Kararları uyarınca işyerinde meydana gelen her türlü olumsuzluk
mobbing sayılmamakta olup, mobbingin varlığının kabul edilmesi birtakım kriterlere
bağlanmıştır. İlk olarak, işyerinde meydana gelen bir eylemin mobbing sayılabilmesi için
eylemin sistematik yani tekrarlayan bir şekilde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu durumda
çalışanlar arasında bir kerelik yaşanan bir tartışma veya şiddete varan arbede mobbing
sayılamayacaktır. Yine işverenin işini doğru yapmayan işçisini eleştirmesi veya uyarması da
haksız yere olmadığı ve olağanın dışında devamlı tekrarlanmadığı sürece mobbing olarak
değerlendirilemez. Bununla birlikte, eylemin kasıtlı olarak yapılması, yani işçiyi yıldırma,
işyerinden uzaklaştırma ve bezdirme amacı taşıması gerekmektedir. Ayrıca yapılan
davranışlar sonucu kişinin mesleğinde, kişiliğinde veya sağlığında zarar meydana gelmiş
olması gerekmektedir.
Mobbing işveren vekili veya diğer bir çalışan gibi işveren dışında birisi tarafından
uygulandığında bu kişiden tazminat talep edilebileceği gibi, İş Kanunu’nun öngördüğü
işverenin işçiyi koruma ve gözetme yükümlülüğü kapsamında işverenden de tazminat
istenmesi mümkündür. Ancak bu durumda mobbing sayılan eylemin veya olayın işverene
iletildiğinin ve işveren tarafından durumun önlenmesine ve zararın giderilmesine yönelik
hiçbir tedbir alınmadığının ispatlanması gerekmektedir.
Bizim hukukumuzda mobbing, ispatı çok da kolay olmayan ve kaygan bir kavramdır.
İşçi tarafından işyerinde meydana gelen her olumsuzluk o anki öfke ve eksik bilgi sebebiyle
mobbing olarak algılanabilecek olup, durumun yanlış değerlendirilerek yanlış bir hukuki yol
izlenmesi olumsuz durumlara yol açabilecek ve açılan davaların reddi sonucunu
doğurabilecektir. Bu sebeple kişi mobbinge maruz kaldığını düşündüğünde öncelikle sakin
olarak durumu çok iyi analiz etmesi, mümkünse hukuki bir destek alması, durumun mobbing
olup olmadığının profesyonel bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Durumun mobbing
sayılıp sayılmayacağı kadar, ispatlanabilir olup olmadığı da önem arz etmektedir. Bu yüzden
kişi durumun mobbing sayılacağına kanaat getirdikten sonra yine sakin davranarak delillerini
toplamalı ve hukuki bir yolculuğa eli sağlam olarak çıkmalıdır. Mobbingin ispatı her türlü
delille yapılabilecek olup tanık beyanları, işyeri yazışmaları, mailler, whatsapp konuşmaları,
sağlık ve psikolojik tedavi kayıtları gibi beyan ve belgeler delil olarak kullanılabilecektir.

Mobbing, mağdur olan kişiye zarar verdiği kadar, kurumlara, şirketlere, şirketlerin
ticari itibarına ve çalışma barışına da zarar vermektedir. Mobbinge yönelik pek çok tazminat
kararı işyerleri nezdinde caydırıcı olabilirken, ispatlanamamış mobbing eylemlerine yönelik
birçok red kararı da maalesef kişileri iş akdini feshederek dava açma yoluna gitmekten
alıkoyabilmektedir.
Çalışma barışının gerçekleştiği ve herkesin huzur içinde çalışabildiği günler dileğiyle..
Haftaya görüşmek üzere, sağlıkla, adaletle kalın..