Ülkemiz deprem kuşağında yer alan ve zaman zaman büyük, sarsıcı depremlerle yüz yüze gelen bir coğrafi konumda bulunuyor. Türkiye’nin farklı bölgelerinden geçen ve birçoğu da aktif durumda olan fay hatları, enerjilerini boşaltarak çok ciddi yıkımlara ve afetlere neden olabiliyor. Bunun en son örneğini Kahramanmaraş’ta meydana gelen ve arka arkaya gerçekleşerek büyük acılara neden depremlerde bir kere daha yaşadık. Hepimizi derinden sarsan ve birçok kişinin hayatını kaybetmesine ve yaralanmasına neden olan bu depremler bir kez daha bilimin ışığında ve doğru bilgiyle hareket edilmesinin önemini hatırlattı. Hemen hemen bütün uzmanların üzerinde anlaştığı ve fikir birliğine vardığı konu ise depremde en hayati unsurun binaların sağlamlığı olduğu. Depreme uygun ve uluslararası standartlarda kurulmuş binalar, depremin büyüklüğü ne olursa olsun ayakta ve sağlam kalmayı başarabiliyor. Depremin etkilerini yaşamaya devam ettiğimiz bugünlerde evinin sağlam ve depreme uygun olup olmadığını nasıl anlayabileceğine yönelik bilgileri araştırarak sizler için derledim.

Evinin depreme uygun ve bu sarsıntılar sırasında ayakta kalıp kalamayacak kadar sağlam olup olmadığını anlamak için atman gereken ilk ve en önemli adım üretim standartlarını ve aşamalarını kontrol etmek. Binanın depreme karşı uygun standartlarda üretilmesi en önemli konu olarak öne çıkıyor. Bu alanda uzmanların önerdiği ve uluslararası alanda da sıkça kullanılan yöntemlerin uygulanması, binanın yerinin doğru seçilmesi, zemin etüdünün yapılması, büyüklüğünün ve taşıma kapasitesinin hesaplanması gibi birçok farklı mimari ve mühendislik bilgisini alman gerekiyor. Bunun için binayı inşa eden şirkete iletişime geçerek bilgileri almalı ve gerekli noktalarda sen de bu alanda profesyonel ve uzman şirketlerden destek alarak kontrollerini yaptırmalısın. Yapı projelerinin inşası sırasında uygun şartların yerine getirilmesi hukuki bir zorunluluktur. Bunun için eksik noktaları tespit etmek ve gerekli önlemleri alıp, gerekirse binayı depreme karşı güçlendirmek herkesin olduğu kadar senin de sorumluluğundur.

Bir deprem sırasında binaların yıkılmasını sağlayan en önemli nedenlerden biri yapım sırasında kullanılan malzemelerdir. Yapım sırasındaki kullanılan malzemeleri kalitesi, en az zeminin durumu kadar önemlidir. Kötü malzeme kullanılarak yapılan binalar zaman içerisinde daha da hızlı çürüyerek bir deprem sarsıntısında çok daha fazla zarar görebilirler. Bunun için yine binayı inşa eden şirket ve kişilerle iletişime geçerek kullanılan malzemeler konusunda da bilgi alman önemlidir. Özellikle kullanılan beton kalitesinin depreme uygunluğunun inşaat mühendisleri tarafından kontrol edilmesi gerekir.

Evinin depreme dayanıklı olup olmadığını anlamak için yapabileceğin bir diğer unsurda deprem risk analizlerini yaptırmaktır. Bu anlamda çok daha güvenilir ve kesin sonuçlar almak için bu konuda uzman ekiplerden yardım alabilirsin. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylı kurumlara başvurarak deprem risk analizlerinin yapılmasını sağlayabilirsin. Bunun için ya senin ya da bina sahibinin bir talepte bulunması yeterlidir. Bu deprem risk analizlerinde temel olarak evde kullanılan betonun sağlamlığı ve olası deprem anında gösterebileceği dayanıklılık incelenir.

Evinin depreme karşı sağlamlık durumunu kontrol etmek için yapabileceğin bir diğer şey taşıyıcı sistemdeki çatlaklar ve kırıkları denetlemektir. Bunu düzenli olarak yapmalı ve binanın dayanıklılığını ölçmelisin. Bir mühendis ya da mimar olmasan da gözle görülür alanlardaki genel durumunu kontrol etmen önemlidir. Taşıyıcı sistemlerde herhangi bir çatlak yoksa bu bina dayanıklılığının yüksek olduğu anlamına gelmez. En doğru sonuç deprem dayanıklılık testleri ile öğrenilir. Bunun için yine uzmanlardan destek alabilirsin. Hemen hemen tüm binalar kurulduktan sonra yavaş yavaş yorulurlar ve zamanla mukavemetlerini kaybedebilirler. Bunun için binanın rutubet ve su yalıtımının da önemli büyüktür. Özellikle bodrum katlardaki su ve koku durumundan genel durumu anlayabilirsin. Çünkü rutubet zamanla taşıyıcı sistemlere zarar verebilir. Bundan dolayı herhangi bir rutubet durumunda önlem almak ve su kaçağını onarmakta fayda vardır.

Türkiye, deprem kuşağında yer alan bir ülke olduğu için hemen hemen her bölgesinde bu risk mevcuttur ve bunun ne zaman olacağını da kimse söyleyememektedir. Bunun için hazırlıklı olmak ve kontrolleri sürekli yapmak en önemli konu olarak öne çıkmaktadır. Bu noktada bina yaşını ve binanın üzerine kurulduğu zeminin durumunu da kontrol etmen olası bir depreme hazırlık için gereklidir. Dere yatağı ya da doldurulmuş alanlar doğal afetlere karşı dayanıksız, sert zeminlerdeki yapılar ise daha dayanıklı kabul edilmektedir. Binanın yaşı, yapının hangi deprem yönetmeliğine uygun şekilde yapıldığı bilgisini verir. Daha güncel yönetmeliklere uyularak inşa edilen binaların dayanıklılık konusunda eski yönetmeliklere oranla daha başarılı olduğu kabul edilmektedir.

Haftaya Görüşmek Üzere…