Doğum öncesinde, doğum sonrasında veya doğum sırasında merkezi sinir sisteminin hareket işlev alanında meydana gelen hasarlanma sonucunda ortaya çıkan ve çocuklarda en sık görülen engellilik durumudur. Aşırı kasılmalarla seyreden, vücudun çeşitli bölgelerindeki kasların gevşeyememesi sonucu oluşan spastik tip CP, daha az sayıda da olsa kasların gevşek olduğu hipotonik tip CP ve istem dışı, amaca yönelik olmayan hareketlerle seyreden distoniatetoz tip CP şeklinde görülebilir.

Hamilelik  döneminde annenin kontrol altına alınamayan bazı kronik hastalıkları (tansiyon, şeker, guatr gibi), annenin geçirdiği bazı enfeksiyon hastalıkları, sürekli kullanmak zorunda olduğu bazı ilaçlar bebeğin sağlığını olumsuz  etkileyebilir.Doğum sırasında bebeğin boynuna kordon dolanması veya doğum eyleminin normalden uzun sürmesi gibi sebeplerle beynin oksijensiz kalması, erken doğumlar (özellikle 32. haftadan önce), düşük ağırlıklı bebekler (1500 gr altında) gibi nedenler sonucu bebekler  CP tanısı alabilir.Doğum sonrasında ise beyin-beyin zarı iltihabı, beyin kanaması, uzun süren ve yüksek seviyede seyreden yeni doğan sarılıkları bebeklerin CP tanısı almasındaki nedenlerdendir.

Aşırı kasılma görülen kasların gevşemesine, yeterince kasılamayan gevşek kasların kasılmasına yardımcı olmak, denge ve koordinasyon yeteneklerinin artırılmasını sağlayarak, maksimum hareketliliği ortaya çıkarmak için fizik tedavi ve rehabilitasyona en erken dönemde başlanmalıdır.Eklem hareket kısıtlılığı ve deformite gelişimini engellemek, çocuğa beslenme, giyinme gibi kendine bakım aktivitelerinde fonksiyonel bir hareket kazandırmak, gerekiyorsa doğru ortezleme ile yaşam kalitesini olumlu yönde ilerletmek gerekir.

CP’ de ortezlemenin  amacı; olumsuz gidişi önlemek, cerrahi sonrası zayıflamış yapıları ve cerrahi ile elde edilen düzeltmeyi korumak, destekleyici segmentleri uygun pozisyonda stabilize ederek istenmeyen hareketleri önlemek, normal harekete izin vermek, hipertonusu inhibe etmek, yürüyüş için gerekli enerji tüketimini azaltmak, çocuğa dik postüre ilişkin deneyim kazandırmaktır. Seçilen ortezler, çocuğun yaşına, motor kontrol seviyesine, deformite tipine, fonksiyonel prognoz beklentisine bağlı olarak değişir.Ortez kullanan çoçuğun sık sık takibi gereklidir.Çocuğun fonksiyonel gereksinimlerine göre endikasyonlar zamanla değişebilir.

Bir çocuğa ortez önerirken; nörolojik tablo – defisit düzeyi, istemli kas kontrolü, eklem hareket açıklığı ve ortopedik deformite, mobilizasyon amaçları, yaş, motivasyon, bilinç düzeyi-mental durum, spastisite, denge, üst ekstremite kullanımı dikkate alınmalıdır. Yaşı küçükken çocuğun ortezi kabul etmesi ve kullanması daha kolaydır.Mümkün olan en erken 

dönemde çocuk ayakta durmaya alıştırılmalıdır. Ortez biyomekaniğinde üç nokta prensibi veya dört nokta prensibi kullanılır.

Aile eğitimi verilmeli  ve yavaş ilerleyen bu süreçte beklentiler konusunda aile sık sık bilgilendirilmelidir. Güçlü olmak, yılmamak, daima umutla çalışmak CP’nin eş anlamıdır.

Uzm . Fzt. Özden CERTEL